Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, "Rusya'nın Amerika'nın arabuluculuğunu kabul etmesi önemli bir konu. Türkiye'nin ev sahipliğini ve telkinlerini kabul etmesi önemli bir konu." dedi.
Fidan, Ukrayna'ya yapacağı ziyaret için sabah saatlerinde Polonya'dan Kiev'e demir yoluyla hareket etti.
Trende gazetecilere açıklamalarda bulunan Fidan, "Bizim gibi tarafların onlara aktaracakları görüşlerin ve açacakları farklı perspektif ve alanların önemli rol oynadığını düşünüyorum." diyerek bu noktada Türkiye olarak elinden gelenin yapılmaya çalışıldığını belirtti.
Fidan, "Ülke olarak sahip olduğumuz çok farklı, belki çok az ülkenin göreceği bazı bakış açılarının olduğunu, bunu denkleme getirdiğimiz zaman ateşkese ulaşma konusunda daha somut adımlar atılabileceğini düşünüyorum." ifadesini kullanarak, ateşkesin ardından barışın, bunların hepsinin yoğun çaba isteyen konular olduğunu söyledi.
Ortaya koyulan hiçbir diplomatik çabanın, bu ölçekte bir savaşın bir gününü, emeğini, maliyetini karşılayacak bir konu olmadığını vurgulayan Fidan, "Burada ne kadar emek koyarsak koyalım yine azdır. Bütün sorumlu ülkelerin bu konuda adım atması, elini taşın altına koyması gerekiyor. Cumhurbaşkanımız da baştan beri bunu yapıyor zaten." diye konuştu.
Fidan, tarafların kendi durdukları yerleri kamuoyuyla paylaşmasının bu aşamada doğru olmayabileceğini söyleyerek, bu pozisyonların tadil edilebilir olduğunu aktardı.
Tarafların ne ve neyi istediklerinin bilindiğini söyleyen Fidan, Ukraynalıların ve Avrupalıların 'ama'sız, 'fakatsız' şartsız 30 günlük ateşkesin hemen başlamasını istediğini kaydetti.
Rus tarafının da 30 günlük ateşkesten ne elde edeceğini düşündüğünü belirten Fidan, Rusların bu konuda bazı şartları olduğunu dile getirdi.
Ateşkesin neden yapıldığının önemli bir soru olduğunun altını çizerek, tarafların, "benim şartlarım var" dedikten sonra o şartların müzakereye açık bir alan haline geldiğini söyleyen Fidan, "Bence hem Ukraynalıların ortaya koyduğu tutumun hem de Rusların tutumu başlangıç itibariyle birbirine uzak olmakla beraber ama işte bizlerin araya girmesi, bir takım konular şey yapması, daha farklı gündeme getirmesi. Tarafları belki yakınlaştırabilir diye umut ediyoruz pozisyonlarına..." dedi.
Fidan, ABD'ye de önemli bir rol düştüğünü ve onlarla da bunu paylaştığını belirterek, ABD'nin de burada oynayacağı rolün önemli olduğunu vurguladı.
ABD Başkanı Donald Trump'ın, "hemen ateşkes görmek istiyorum" diye baştan koyduğu bir irade olduğunu anlatan Fidan şunları kaydetti:
"Bu noktada Ukrayna ve Avrupa tarafı Amerikan pozisyonuna uyumlanmada esneklik gösterdiler. Birdenbire onu kabul ettiler. Tabii şimdi aynı uyumlanmayı ve esnekliği Rusya gösteremeyince, Rusya aslında Amerika nezdinde ve ateşkesi isteyen uluslararası kamuoyu nezdinde biraz daha dezavantajlı pozisyona düşebiliyor."
Fidan, bunların belli ölçüde hesaba katılması gerektiğini söyledi.
- Türkiye'nin arabulucu rolü
Fidan, Rusya-Ukrayna müzakerelerinde her türlü rolü oynamaya hazır olduklarını ve arabuluculuk rolünü icra ettiklerini belirterek, "Tek bir arabulucunun çabasıyla olabilecek bir şey değil. Ama aynı sonucu isteyen, farklı yetenekleri ve perspektifleri olan önemli aktörlerin devrede olması aslında aynı sonuca ulaşmada bence önemli bir kriter." dedi.
Arabuluculuk görevinde en önemli şeyin taraflar tarafından kabul edilebilmek olduğunu, bu nedenle de ABD'nin bu konuda üstleneceği rolün önem atfettiğini vurgulayan Fidan, "Burada Rusya'nın Amerika'nın arabuluculuğunu kabul etmesi önemli bir konu. Türkiye'nin ev sahipliğini ve telkinlerini kabul etmesi önemli bir konu." diye konuştu.
"Biz hem bölgemizde hem biraz daha mücavir alanlarda ya çatışmalarda taraf olduk, çatıştık kendimiz, çatıştıktan sonra gittik çatışma çözümüne ilişkin pratiğimiz oldu; ya da çatışan tarafları bir araya getirip bunları barıştırmayla ilgili girişimlerimiz oldu." ifadelerini kullanan Fidan, son 16-17 yıldır bu süreçlerin içinde olduğunu söyledi.
Türkiye'nin birçok gerginlik ve çatışma alanına müdahil olduğunu dile getiren Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın çatışmaların çözümünde tecrübeli ve güvenilir bir lider haline geldiğini, kurumsal hafıza kazandıklarını vurguladı.
Fidan, Türkiye'nin başka yerlerde yaşanan sorunlardan çıkarılan dersleri savaşan farklı ülkelere aktarma kabiliyetinin bulunduğuna dikkati çekerek, barıştan başka stratejik hedeflerinin bulunmadığının altını çizdi.
Türkiye'nin etrafındaki savaşların ve gerginliklerin azaltılarak durdurulmasının bir dış politika hedefi olduğunu belirten Fidan, istikrarsız bölgenin güvenliği ve ekonomiyi etkilediğini söyledi.
Fidan, diplomasinin bütün araçlarını istikrarı sağlamak için kullandıklarını söyleyerek "Türkiye, Suriye'de istikrar getirici güç; Irak için istikrar getirici güç; Balkanlar için, Akdeniz için, Ege için, Kafkaslar için güçlü bir ülke, bölgesinde büyük bir ülke, güçlü bir liderliği var. Tabii bunu sorumlu bir şekilde kullanması, bölgenin hizmetine sunması önemli bir husus." dedi.
- Taraflar koordinasyon halinde
Rusya'nın, bazı yerlerin ilhak edilmesi ve toprak hedeflerinin bulunduğunu kaydeden Fidan, bunların dünya kamuoyu ve uluslararası hukuk açısından kabul edilebilirliğinin tartışmalı bir konu olduğuna işaret etti. Fidan, "Ben bunun bir legal sürece bağlanacağını çok fazla değerlendirmiyorum açıkçası." dedi.
Fidan, Rusya'ya yönelik yaptırımlara işaret ederek, Ukrayna ve Avrupalıların yakın zamana kadar ateşkesle ilgili pozisyonlarının mesafeli olduğunu fakat Donald Trump'ın ABD Başkanı olması ve "ateşkes ve barış" çağrısı yapmasıyla durumun değiştiğini söyledi.
Putin'in bu duruma ayak uydurmadığı bir durumun fazla maliyetli olabileceğini dile getiren Fidan, "Ortaya koydukları hedefler ile karşılamaya hazır oldukları maliyetler her ülkenin kendi hesabını yapacağı bir husus. Görüşlerimizi aktarmakla yetiniyoruz." ifadelerini kullandı.
Fidan, bütün aktörlerle temas halinde olduklarını vurgulayarak, Moskova'da Rus yetkililerle yaptığı görüşmeleri, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile istişare ettiklerini paylaştı.
Ukrayna ziyaretinin ardından ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile telefonda konuşabileceklerini söyleyen Fidan, herkesin sürekli birbiriyle temas ve koordinasyon halinde olduklarını belirtti.
