BM'den İsrail ile İran arasındaki saldırıların son bulması için "acil diplomatik müzakere" çağrısı

16.06.2025 - Murat Avcı
BM'den İsrail ile İran arasındaki saldırıların son bulması için

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, İsrail ile İran arasında devam eden saldırıların sonlandırılması ve çözüme giden yol bulunması için acil diplomatik müzakere çağrısında bulundu.

BM İnsan Hakları Konseyinin (İHK) 59'uncu Oturumu, BM Cenevre Ofisi'nde başladı.

Türk, İsviçre'nin BM Cenevre Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Jürg Lauber başkanlığında başlayan toplantının açılışında konuşma yaptı.

İsrail ile İran arasında devam eden çatışmaların tırmanışının "derin endişe verici" olduğunu belirten Türk, "Bu saldırıları sonlandırmak ve çözüme giden bir yol bulmak için gerginliğin azaltılması ve acil diplomatik müzakere çağrısında bulunan herkese katılıyorum." dedi.

Türk, her iki tarafın da uluslararası hukuka, özellikle yoğun nüfuslu bölgelerdeki sivillerin korunmasına tam saygı göstermesi için çağrı yaptı.

İklim kriziyle ilgili kaosun devam ettiğinin altını çizen Türk, dünyanın her bölgesinde ekonomik belirsizliklerin arttığını ve teknolojinin ise kontrolsüz ve baş döndürücü hızla geliştiğini söyledi.

Türk, "Her krizin ardında insanlar acı çekiyor. Bu gerçeği asla gözden kaçırmamalıyız." dedi.

"İsrailli üst düzey hükümet yetkililerinin rahatsız edici, insanlık dışı söylemleri en ağır suçları hatırlatıyor"

İsrail'in savaş araçları ve yöntemlerinin Gazze'deki Filistinlilere korkunç ve benzeri olmayan acılar yaşattığını vurgulayan Türk, "Gazze Sağlık Bakanlığına göre, binlercesi çocuk olmak üzere 55 binden fazla Filistinli öldürüldü ve saldırılar hız kesmeden devam ediyor. İsrail, gıdayı silah olarak kullandı ve hayat kurtarıcı yardımı engelledi. Gıda dağıtım merkezlerine ulaşmaya çalışan çaresiz sivillere yönelik ölümcül saldırıların derhal tarafsız bir şekilde araştırılmasını talep ediyorum. İsrailli üst düzey hükümet yetkililerinin rahatsız edici, insanlık dışı söylemleri en ağır suçları hatırlatıyor." diye konuştu.

Türk, İsrail'in uluslararası gazetecilerin Gazze'den haber yapmasına izin vermemesinin, saldırılarla ilgili şeffaflık ve hesap verebilirlik süreçlerinin engellenmesine neden olduğunu belirtti.

Gerçeklerin açık şekilde görüldüğüne işaret eden Türk, "Tüm yöneticilerin Gazze'de olan bitenin farkına varması gerekiyor. Etkisi olan herkes, bu dayanılmaz acıya son vermek için İsrail ve Hamas'a azami baskı uygulamalı." ifadelerini kullandı.

Türk, işgal altındaki Batı Şeria'da hemen hemen her gün İsrail güvenlik güçleri ile Filistin topraklarını gasbeden İsrailliler tarafından Filistinlilerin öldürülmesine, tutuklanmasına ve zorla yerinden edilmesine yönelik saldırıların yaşandığına dikkati çekerek, buradaki İsrail yerleşimlerinin ve ilhakının yasa dışı olduğunu bildirdi.

Tüm bu saldırıların derin endişe verici olduğunu vurgulayan Türk, "Sadece Gazze'nin Filistin devletinin ayrılmaz bir parçası olduğu iki devletli bir çözüme imkan tanıyan acil ateşkes, sürdürülebilir bir barış sağlayabilir." dedi.

Türk, İsrailli esirlerin ve keyfi olarak gözaltında tutulan tüm Filistinlilerin serbest bırakılması gerektiğinin altını çizdi.

İsrail'in, Lübnan'da sivilleri öldüren, evleri ve tıbbi tesisleri tahrip eden saldırılarından da endişe duyduğunu dile getiren Türk, "Sınırın her iki tarafındaki yeniden yapılanmayı ve yerinden edilmiş kişilerin evlerine dönmesini sağlamak için ateşkese tam saygı gösterilmesi çağrısında bulunuyorum. Bu kritik süreçte uluslararası toplumun Lübnan hükümetinin çok ihtiyaç duyulan kurumsal reformlar ve sosyoekonomik toparlanma çabalarını desteklemesi çok önemli." değerlendirmesini yaptı.

Türk, Ukrayna'da ateşkes görüşmelerinin durması karşısında çatışmaların tırmandığı uyarısında bulundu.

"Rus silahlı kuvvetlerinin şehirlere ve cephe bölgelerindeki insansız hava araçlarına karşı uzun menzilli silahlar kullanması nedeniyle bu yıl sivil kayıplar önemli ölçüde arttı. Savaş esirleri ve bazı durumlarda sivil tutuklular arasında takaslar yapılmış olsa da birçoğu hala esaret altında." ifadelerini kullanan Türk, Rusya ve Ukrayna'ya savaş esirlerinin tamamının takası ve Rusya'da tutuklu bulunan Ukraynalı sivillerin derhal serbest bırakılması konusunda taahhütte bulunmaları için çağrı yaptı.

Türk, BM Şartı ve uluslararası hukuka uygun barış anlaşmasını sağlayacak kapsamlı ateşkese acilen ihtiyaç duyulduğunun altını çizdi.

Sudan'da yaşanan çatışmanın uluslararası toplumdan yeterli ilgiyi görmediğini söyleyen Türk, ülkenin daha derin kaos ve kanunsuzluğa sürüklendiği uyarısında bulundu.

Türk, "Ofisim, şubat ile nisan ayları arasında sivillerin keyfi olarak öldürülmesinde 3 kat artış olduğunu belgeledi." dedi.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Türk, dünya genelinde devam eden diğer çatışmalar ve gelişmelerin neden olduğu sorunlar ve insan hakları ihlallerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Toplantının açılış programına Türkiye'nin BM Cenevre Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Burak Akçapar, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) Cenevre Temsilcisi Kemal Köprülü, BM yetkilileri ve çok sayıda ülke temsilcisi katıldı.